Przedwojenne kamienice są ozdobą centrów miast i przyciągają swoją urodą turystów. Rewitalizacja starych budynków przywraca im dawny splendor, a mieszkańcom podnosi komfort użytkowania. Często wiąże się też z koniecznością instalacji nowych wind.
W Polsce w użyciu jest obecnie ok. 350 wind zainstalowanych przed rokiem 1945 rokiem. Większość z nich znajduje się w zabytkowych kamienicach i wymaga pilnej wymiany. Wiele kilkudziesięcioletnich budynków nie posiada windy w ogóle, natomiast istniejące w nich dusze klatek schodowych, patia, a nawet kominy, stwarzają możliwości instalacji wind wewnątrz obiektu. Jeśli takie rozwiązanie nie jest możliwe, to czasami mieszkańcy decydują się też na montaż windy zewnętrznej.
Polska firma FUD Bolęcin ma w swoim portfolio kilka takich realizacji. Do najciekawszych należą te w Muzeum „Dom Kopernika” w Toruniu, zabytkowej kamienicy w centrum Gliwic, budynku Senatu w Warszawie, a także w Ratuszu w Wałbrzychu i Urzędzie Miejskim w Elblągu.
Ponad 50-letnie doświadczenie firmy w projektowaniu i produkcji nietypowych wind było niezbędne podczas tych realizacji. Są one z reguły dość skomplikowane i konieczna jest tutaj ścisła współpraca z konserwatorem zabytków, którego wytyczne nie zawsze pokrywają się z możliwościami producentów wind, czy też wymaganiami stawianymi przez Dozór Techniczny i Jednostkę Notyfikowaną. Znalezienie kompromisu pomiędzy tymi wymaganiami jest trudnym zadaniem. Tylko firmy, które mają możliwości wykonania nietypowych rozwiązań oraz odpowiednią wiedzę i doświadczenie, mogą podjąć się tego typu zadań.
Specjalizujemy się w zleceniach dla nietypowych budynków i bardzo często są one umiejscowione w centrach miast., na starym rynku etc. Cenimy sobie projekty w zabytkowych kamienicach, gdyż choć często wysoce niestandardowe i wymagające pełnej współpracy wszystkich zespołów, są one doskonałym świadectwem umiejętności naszych inżynierów – powiedziała Małgorzata Golińska, Prezes Zarządu FUD Bolęcin.
Wyzwania dla projektantów i producentów wind
Podczas projektowania wind osobowych w budynkach zabytkowych należy uwzględnić brak wystarczającej ilości miejsca na szyb, wystrój kabiny, drzwi i wystrój przystanków. Jeśli budynek posiada już starą windę, to należałoby zachować istniejący wystrój kabiny drzwi. Wówczas wymianie podlega najczęściej sterowanie i elementy bezpieczeństwa. Jeżeli cały budynek łącznie z wnętrzami podlega ochronie konserwatorskiej, zadanie staje się trudne, a niekiedy wręcz niemożliwe do wykonania. Wszystkie działania wymagają tutaj ścisłej współpracy projektanta dźwigu, projektanta budynku i konserwatora zabytków.
Najciekawsze realizacje
Muzeum „Dom Kopernika”, mieszczące się w centrum Starego Miasta w Toruniu, zdecydowało się na zamontowanie windy FUD Bolęcin, która ułatwia poruszanie się po stromych kondygnacjach budynku. Prosta forma przeszklonego szybu zewnętrznego dobrze komponuje się ze strzelistą architekturą budynku, w którym mieści się muzeum. Wewnątrz szybu znajduje się winda osobowa, poruszająca się w obrębie 3 pięter. Winda ta została oddana do użytku w maju 2018 r.
W 2018 r. zakończył się pierwszy od momentu budowy w latach 30-tych ubiegłego wieku remont generalny Trybuny Honorowej na torze wyścigów konnych na Służewcu. FUD Bolęcin podjęło się realizacji dwóch wind: osobowej, która miała zastąpić przedwojenną oraz małej windy towarowej do transportu w kuchni. Projekt przebudowy obiektu zakładał zastąpienie windy osobowej z okresu przedwojennego nową, ale w istniejącym już szybie dźwigowym. Trudności wiązały się przede wszystkim z ulokowaniem wejścia do starej maszynowni windy na dachu, co w nowym projekcie wymagało zmiany. Inżynierowie FUD Bolęcin zaproponowali niestandardowe rozwiązanie w postaci wykonania przystanku w piwnicy. Musieli uporać się również z nietypowymi wymiarami szybu i jego odchyleniami od pionu. W końcowym efekcie powstała w istniejącym już przedwojennym szybie nowa 5-przystankowa winda (pierwotna miała tylko 3 przystanki). Wyposażona została w nowoczesny napęd, automatyczne drzwi, system kontroli dostępu zintegrowany z całym budynkiem oraz inne rozwiązania technologiczne.
Historia ratusza w Wałbrzychu sięga XVIII wieku. Pierwszy budynek został rozebrany, a na jego miejscu stanął nowy w 1858 r. W 1977 roku ratusz został wpisany do rejestru zabytków. Aby umieścić w nim windę, konieczne było dobudowanie zewnętrznego szybu, w którym dopiero można było umieścić windę. Elewacja szybu ładnie współgra z bryłą ratusza.
Urząd miejski w Elblągu ma już ponad sto lat – został zbudowany w 1912 roku. Niegdyś zabytkowy budynek otoczony był pięknym ogrodem, jeszcze dzisiaj można oglądać jego pozostałości. Windę zamontowano w istniejącej duszy klatki schodowej, a w samym szybie zastosowano przeszklenia w kształcie już istniejących otworów. Wystrój windy oraz zastosowane materiały zostały specjalnie dopasowane do charakteru wnętrza.
Z kolei winda w Ośrodku Rehabilitacji Dzieci Niepełnosprawnych w Zabrzu znajduje się w stalowym szybie dobudowanym do kamienicy. Wybór szybu stalowego wynikał z decyzji konserwatora. Szyb położony jest w niewidocznej i nieeksponowanej części budynku. Fasada budynku od strony ulicy nie zmieniła się.
